بررسی میزان فلزات سنگین (روی، مس، سرب و کادمیوم) در رودخانه آبشینه همدان

مقدمه: فلزات سنگین از طرق مختلف به منابع آب وارد شده و باعث ایجاد مخاطراتی از قبیل مسمومیت، سرطان­زایی و غیره در بدن موجودات زنده می­شوند. از آنجا که رودخانه آبشینه یکی از مهم­ترین رودخانـه­های تأمین کننده آب شرب شهـر همـدان می­باشد، این مطالعه با هدف بررسی میزان فلزات سنگین روی، مس، سرب و کادمیوم در این رودخانه انجام گرفت. روش‌ها: این مطالعه از نوع مقطعی بوده و بر اساس اهمیت بهداشتی در مجموع 4 فلز سنگین روی، مس، سرب و کادمیوم مطابق روش­های استاندارد مورد آنالیز قرار گرفت. نمونه­برداری به صورت چهار فصل (آذر و بهمن سال 90 و اردیبهشت و مرداد سال 91) از 7 ایستگاه انجام شد. در هر فصل21 نمونه و در مجموع 4 فصل 84 نمونه در ظروف شیشه­ای درب­دار 1 لیتری برداشت گردید. هضم نمونه­ها به روش تبخیر انجام و غلظت فلزات سنگین توسط دستگاه ICP (پلاسمای جفت شونده القایی) اندازه­گیری شد. آنالیز داده­ها توسط نرم افزار SPSS نسخه 16 تحلیل و برای مقایسه میانگین چهار فلز سنگین با استاندارد سازمان جهانی بهداشت از آزمون t تک نمونه­ای در سطح اطمینان 95 درصد و آزمون ANOVA برای مقایسه میانگین فلزات در بین ایستگاه­های نمونه­گیری شده استفاده گردید. نتا‌یج: میانگین  و انحراف معیار روی، مس، سرب و کادمیوم در 4 فصل سال به ترتیب (04157/0­±­06292/0)،  (00308/0  00526/0±)، (02082/0­± 01436/0) و (00100/0­±­00127/0) میلی­گرم در لیتر می­باشد و می­توان گفت مقدار فلزات سنگین آب رودخانه آبشینه به جز فلز سرب در فصل بهار در حد استاندارد آب آشامیدنی برای مصارف شرب می­باشد. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به یافته­های مطالعه، در زمان مطالعه رودخانه آبشینه برای تأمین آب آشامیدنی از نظر فلزات اندازه­گیری شده منبع مطمئنی بود. با این وجود پیشنهاد می­شود که اندازه­گیری فلزات سنگین به ­ویژه سرب به ­طور متوالی در منطقه انجام شود.